Protokół komunikacyjny – zbiór ścisłych reguł i kroków postępowania, które są automatycznie wykonywane przez urządzenia komunikacyjne w celu nawiązania łączności i wymiany danych. W telekomunikacji, protokół komunikacyjny jest systemem regulacji, które umożliwiają dwóm lub więcej jednostkom systemu komunikacji do przesyłania informacji różnego typu fizycznej jakości. Protokoły te mogą zostać wdrożone za pomocą hardware, software lub obu naraz.
Przykładowe protokoły komunikacyjne:
Domain Name System – system serwerów, protokół komunikacyjny oraz usługa obsługująca rozproszoną bazę danych adresów sieciowych. Pozwala na zamianę adresów znanych użytkownikom Internetu na adresy zrozumiałe dla urządzeń tworzących sieć komputerową. Dzięki DNS nazwa mnemoniczna, np. pl.wikipedia.org jest tłumaczona na odpowiadający jej adres IP, czyli 91.198.174.192.
HTTP (ang. Hypertext Transfer Protocol) – protokół przesyłania dokumentów hipertekstowych to protokół sieci WWW (ang. World Wide Web). Za pomocą protokołu HTTP przesyła się żądania udostępnienia dokumentów WWW i informacje o kliknięciu odnośnika oraz informacje z formularzy. Zadaniem stron WWW jest publikowanie informacji – natomiast protokół HTTP właśnie to umożliwia. Protokół HTTP jest użyteczny, ponieważ udostępnia znormalizowany sposób komunikowania się komputerów ze sobą. Określa on formę żądań klienta (np. przeglądarki www) dotyczących danych oraz formę odpowiedzi serwera na te żądania.
Post Office Protocol (POP) – protokół internetowy z warstwy aplikacji pozwalający na odbiór poczty elektronicznej ze zdalnego serwera do lokalnego komputera poprzez połączenie TCP/IP. Ogromna większość współczesnych internautów korzysta z POP3 do odbioru poczty.